พระนิพนธ์พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ
บทโทรทัศน์ นิติกร

ที่จังหวัดเชียงใหม่นานก่อนเปลี่ยนแปลงการปกครอง พระยาดํารงภิรมย์ สมุหเทศาภิบาลมณฑลพายัพ ดูแลราชการจนเป็นที่สุขสงบ และได้ช่วยเหลือชาวบ้านจนเป็นที่รักและยําเกรงของชาวบ้านทั่วไป ครั้งหนึ่งพระยาดํารงพิรมย์หรือที่ทุกคนเรียกตามยศตําแหน่งท่านว่า ท่านเจ้าคุณเทศา ได้ช่วยเหลือ เสือปาน ให้รอดพ้นจากการถูกจับกุม และกลับตัวเป็นคนดี ซึ่งในสมัยนั้นโจรปล้นฆ่าจะต้องถูกประหารชีวิตเท่านั้น แต่เพราะเสือปานไม่ได้มีจิตใจโหดเหี้ยมแต่ด้วยความลําบากอย่างถึงที่สุดจึง จําเ ป็นต้องมาเป็นโจร
เจ้าคุณเทศาได้ซื้อที่ปลูกบ้านที่แม่ริม ด้วยหวังว่าจะใช้ชีวิตหลังเกษียณในดินแดนที่ผูกพันรักใคร่กับคนในท้องถิ่น อย่ างแน่นแฟ้น ปานที่กลับตัวเป็นคนดี และรักใคร่สํานึกในบุญคุณของเจ้าคุณเทศารับอาสาดูแลบ้านให้อย่างดี และยังดูแลถึงชาวบ้านรอบๆ จึงได้เป็นกํานัน แต่เจ้าคุณเทศากลับไม่ได้ใช้ชีวิตหลังเกษียณที่เชียงใหม่อย่างที่ต้องการ เพราะสุขภาพที่ป่วยรักษาไม่หายขาด ทําให้ต้องอยุ่บ้านที่ทุ่งมหาเมฆ โดยมีสมรเมียบ่าวที่คอยหาแต่ประโยชน์ให้ตัวเองคอยดูแล ทําให้กํานันปานและชาวบ้านที่เชียงใหม่ต่างพากันรอคอยเจ้าคุณเทศาและลูกช ายที่พวกเขารักใคร่เทิดทูนอยู่เสมอ เจ้าคุณเทศามีลูกชายคนเดียว ชื่อร้อยเอกกฤษดา ดํารงธรรม นายทหารหนุ่มที่จบมาจากเวสต์พอยต์ กฤษดาเป็นนายทหารหนุ่มที่มีอุดมคติรักชาติบ้านเกิด โดยได้เห็นตัวอย่างจากบิดาที่รับราชการด้วยความสุจริตจริงใจ
ต่อมาเมื่อวันที่ ๘ ธันวาคม ๒๔๘๔ ได้เกิดสงครามโลกครั้งที่ ๒ ไทยต้องจํายอมเข้าร่วมกับกองทัพญี่ปุ่น ทหารไทยหลายคนไม่เห็นด้วย เพราะเหมือนกับเป็นการยอมแพ้สงคราม ในจํานวนนั้นรวมถึงกฤษดาด้วย และเมื่อญี่ปุ่นรู้ว่ากฤษดาจบวิชาทหารจากเวสต์พอยต์ จึงคอยตามสอดแนมด้วยกลัวว่าจะมีเส้นสายติดต่อกับอเมริกา
กฤษดาอึดอัดใจมากจึงตัดสินใจลาออก พระยาดํารงไม่คัดค้านและได้ปรึกษากับกฤษดา เรื่องขบวนการลับของเหล่านักเรียนไทย และ คนไทยในต่างประเทศที่ใช้ชื่อว่า เสรีไทย
พระยาดํารงจึงส่งกฤษดาไปเชียงใหม่ เพราะที่นั่นมีแสงธรรมลูกชายชองพระยาสุริยัน ซึ่งเคยเป็นเพื่อนของกฤษดา ตั้งแต่เด็ก ๆ เป็นสายของเสรีไทยอยู่ที่นั้น กฤษดาออกเดินทางไปเชียงใหม่โดยอําพรางเป็นคณะเดินทางท่องเที่ยว โดยชวนเพื่อน ๆ ไปด้วย ในคณะนี้ยังมีป่านแก้ว น้องสาวของแสงธรรม ที่ต้องหยุดเรียนเพราะสงครามกลับไปเชียงใหม่ด้วย
พระยาดํารงส่งโทรเลขให้ปานรู้ว่ากฤษดา และเพื่อนๆจะมาเชียงใหม่ให้ปานคอยดูแลด้วย บ้านกํานันปานจึงตื่นเต้นกันยกใหญ่ เพราะนายน้อยที่หายหน้าไปร่วมสิบปีจะกลับมา คนที่ตื่นเต้นมากที่สุดคือ ดวงใจ ลูกสาวกํานันปาน ดวงใจเคยพบกฤษดาก่อนที่เขาจะเดินทางไปเมืองนอก ความสุภาพแสนดีของกฤษดาที่มีต่อเธอ ทําให้ดวงใจรักและเทอดทูนกฤษดาอย่างฝังใจ แต่ดวงใจก็ต้องผิดหวังอย่างมากเมื่อมีป่านแก้วคู่อาฆาตไม้เบื่อไม้เมา ตั้งแต่เด็กร่ วมคณะมาด้วย และที่แย่กว่านั้นคือดวงใจสังเกตได้ว่า ป่านแก้วหลงรัก กฤษดา กฤษดาได้พบกับดวงใจในงานเลี้ยงต้อนรับทีดวงใจเป็นเจ้ากี้เจ้าการจัดให้ เขา ดวงใจโตเป็นสาวสวยอ่อนหวานละมุนละไมเหมือนดอกเอื้อง ดอกไม้แสนรักของเธอ
ความน่ารักสดใสไม่ยอมแพ้ใครของดวงใจประทับใจกฤษดาจนกลายเป็นความรั ก สําหรับดวงใจแล้ว กฤษดาเป็นทุกสิ่งทุกอย่างของเธอที่ทําให้มีชีวิตอยู่ได้ ทั้งสองจึงแอบได้เสียกัน กฤษดาได้มอบล็อคเก็ตประจําตระกูลที่เขาห้อยติดตัวตั้งแต่เด็กให้ดวงใจ เพื่อให้ดวงใจมั่นใจในความรักของเขา ดวงใจไม่มีอะไรจะให้กฤษดา นอกจากแหวนทองเหลืองที่พ่อเคยให้แม่ มอบให้กับกฤษดา เพื่อยืนยันหัวใจรักที่เธอมอบให้เขาคนเดียว
แสงธรรมได้แจ้งข่าวให้กกฤษดารู้ว่าจะมีเสรีไทยลักลอบเข้ามาเมืองไทย กฤษดาดีใจที่จะได้ทํางานเพื่อชาติ รีบตอบรับแสงธรรมเข้าร่วมขบวนการเสรีไทยทันที แต่การทํางานครั้งนี้ กฤษดาจะต้องไปจากประเทศไทยทันที ทําให้กฤษดาต้องหายตัวไปเฉย ๆ จากดวงใจ
ดวงใจเสียใจแทบเป็นบ้าเพราะคิดว่ากฤษดาทิ้งเธอ แต่ด้วยคํามั่นสัญญาที่เคยให้ต่อกันทําให้ดวงใจเชื่อมั่นว่าต้องเกิดเรื่อง กับกฤษด า ทําให้ดวงใจคิดจะมาตามหากฤษดาที่กรุงเทพ แต่ดวงใจมารู้ว่าตัวเองท้องและแพ้ท้องอย่างหนัก พอกํานันปานรู้เรื่องจึงยัดเยียดให้ดวงใจแต่งงานกับหนานอุย ที่หลงรักดวงใจมานานแล้ว ดวงใจไม่ยอมและพยายามหนี กํานันปานจึงล่ามโซ่ข้อเท้าดวงใจขังไว้รอวันแต่งงานกับหนานอุย ดวงใจเชือดส้นเท่าตัวเองเพื่อให้หลุดจากโซ่ และ หนีกระเซอะกระเซิงไปตามหากฤษดาจนได้ กํานันปานออกตามหาและพบว่ามีผู้หญิงใส่เสื้อผ้าของดวงใจโดนเสือกัดตาย กํานันปานเสียใจมากเพราะโกรธที่ตัวเองไม่ยอมฟังดวงใจ ดวงใจเดินไปตามทางรถไฟ เพื่อมุ่งมั่นที่จะมาให้ถึงกรุงเทพ ระหว่างทางพบหมอเมตตา หมอของการทางรถไฟ หมอเมตตาทําคลอดให้ดวงใจ และพามาอยู่ด้วยที่บ้าน ดวงใจสํานึกบุญคุณที่หมอดีกับตัว จึงช่วยงานบ้านทุกอย่าง
ดวงใจเล่าเรื่องของตัวเองให้หมอเมตตาฟังโดยไม่ปิดบัง ทําให้หมอเมตตายิ่งสงสารดวงใจมาก จึงพยายามเอาใจทุกอย่างเพื่อให้ดวงใจจิตใจดีขึ้น หมอเมตตาจึงฝึกสอนดวงใจให้เป็นผู้ช่วยเวลาตรวจคนไข้ สอนให้รู้จักตัวยาที่จําเป็น ประกอบกับดวงใจมีความรู้ทางด้านสมุนไพรมาบ้าง จึงช่วยงานหมอเมตตาได้เป็นอย่างดี หมอเมตตาบังคับให้ดวงใจรับค่าจ้างที่ช่วยทํางาน
เมื่อดวงใจมีเงินก็ออกไปตามหากฤษดา แต่ก็ต้องท้อกลับมาทุกครั้ง หมอเมตตาก็คอยปลอบให้กําลังใจ แต่หลังจากนั้นไม่นาน เพราะความใกล้ชิดและความสวยน่ารักของดวงใจ ทําให้หมอเมตตาหลงรักดวงใจ ทุกครั้งที่ดวงใจออกจากบ้านจะเห็นทหารญี่ปุ่นที่เอาเปรียบข่มเหงชาวบ้าน จะมีนายทหารญี่ปุ่นคนหนึ่งคอยช่วยเหลือชาวบ้านที่เดือดร้อนหรือโดนรังแก ทําให้ดวงใจเห็นว่าคนญี่ปุ่นไม่ได้โหดร้ายทุกคน
ถึงจะใช้เวลาแสนนานค้นหากฤษดาแต่ดวงใจตก็ไม่ยอมสิ้นหวัง หมอเมตตาจึงพยายามหว่านล้อมให้ลืมกฤษดา แต่ดวงใจไม่ยอม ในวันหนึ่งหมอเมตตาเมาและพยายามปลุกปล้ําดวงใจ ดวงใจขัดขืนและตบหน้าหมอเมตตาจนรู้สึกตัว หมอเมตตาเสียใจต่อการกระทําของตัวเองมาก พยายามจะขอโทษดวงใจ แต่ก็พบว่าดวงใจหนีไปกับลูกแล้ว
กฤษดารู้ข่าวว่าพระยาดํารงบิดาเสียชีวิตและได้ทิ้งทรัพย์สมบัติไว้ให้เขา แต่เขาจะต้องไปแสดงตัว เพื่อแลกกับอุดมการณ์และประเทศชาติ กฤษดายอมขมขื่นไม่ไปแสดงตัว สมรเมียบ่าวของเจ้าคุณจึงมีสิทธิ์ในทรัพย์สมบัติจํานวนมาก และได้เอาบ้านให้คนจีนเช่าทําโรงแรม ดังนั้นเมื่อดวงใจหาบ้านจนพบก็ไม่สามารถสืบหากฤษดาได้ ดวงใจเสียใจมาก พาลูกรอนแรมไปจนพบกับเสาวรส
เสาวรสเป็นลูกคนจีนฐานะปานกลางพ่อมีเมียหลายคน แม่ของเสาวรสตายจึงโดนแม่เลี้ยงทารุณกลั่นแกล้ง เสาวรสทนไม่ไหวทําร้ายแม่เลี้ยงบาดเจ็บเลยโดนพ่อไล่ออกจากบ้าน เสาวรสจึงมาอยู่กับประคองแม่ค้าข้างแกงปากร้าย ดวงใจช่วยประคองกับเสาวรสขายข้าวแกงจนขายดิบขายดี ช้อยเจ้าแม่เล้าเห็นดวงใจอยากได้มาเป็นผู้หญิงขายตัวในซ่องของตัวเอง จึงให้แมงดาไปดักฉุดไปข่มขืน ดวงใจเสียใจหมดอาลัยตายอยากรู้สึกว่าตัวเองเป็นหญิงชั่วไปแล้ว จึงเอาลูกไปทิ้งไว้ที่บ้านหมอเมตตา โดยเอาล็อคเก็ตที่กฤษดาให้ไว้ ห้อยคอลูกไปด้วยดวงใจเสียใจมากแต่คิดว่าถ้าลูกได้อยู่กับเมตตาจะสุขสบายกว่ าอยู่กับเธอ
ช้อยให้แมงดามาข่มขู่ประคองเพราะต้องการให้ดวงใจไปขายตัว ดวงใจไม่อยากให้เสาวรสกับประคองโดนทําร้ายจึงตัดสินใจไปหาช้อยที่ซ่อง แต่ในคืนนั้นซ่องของช้อยก็โดนระเบิดลง ดวงใจวิ่งหนีโดนไฟลวกบาดเจ็บ โตชิโร่ซีงเคยแอบดูดวงใจมานานแล้วได้ช่วยดวงใจไว้ และพาไปรักษาที่บ้านพักของเขา โตชิโร่ยื่นข้อเสนอให้ดวงใจโดยขอให้ดวงใจมาทํางานเป็นแม่บ้านของเข า ดวงใจไม่อยากทําแต่ไม่มีทางเลือก โตชิโร่เป็นทหารที่ดี ช่วยเหลือคนไทยจนเป็นที่คุ้นเคยของคนไทยอย่างดี โตชิโร่หลงรักดวงใจและเอาใจเธอทุกอย่าง มอบเงินและเสื้อผ้าข้าวของให้มากมาย แต่ดวงใจก็ยังไม่ไว้ใจโตชิโร่อยู่ดี ดวงใจได้พบเสาวรสที่ตกต่ําที่สุดและขอโตชิโร่ให้เสาวรสมาอยู่ด้วย โตชิโร่ก็ตามใจและรับเสาวรสมาช่วยดวงใจทํางานบ้านโดยให้ค่าจ้างในราคาสู ง ชาวบ้านเริ่มนินทาเรื่องที่ดวงใจอยู่กับโตชิโร่ แต่เสาวรสบอกไม่ให้สนใจคํานินทานั้น เพราะในเวลาที่ทั้งสองคนลําบากตกต่ํา คนพวกนั้นก็ไม่เคยช่วยมิหนําซ้ํายังดูถูกด้วยซ้ํา
ป่านแก้วทํางานส่งของให้กองทัพญี่ปุ่น มาพบดวงใจอยู่กับโตชิโร่ จึงเอาไปเที่ยวประกาศนินทา ดวงใจก็แพ้ความดีของโตชิโร่ และคิดว่าตัวเองก็เคยโดนข่มขืนมาแล้ว จึงยอมเป็นภรรยาของโตชิโร่ จึงมีชีวิตที่สุขสบาย เริ่มมีคนไทยที่หวังหาประโยชน์กับญี่ปุ่นเอาอกเอาใจ แต่เอาไปนินทาว่าร้ายลับหลังอย่างเสียหาย ดวงใจสุขสบายไม่นานสงครามก็ยุติ ท่ามกลางการเฉลิมฉลองนั้น โตชิโร่ต้องเดินทางกลับญี่ปุ่น ก่อนจากกันเขากําชับดวงใจไม่ให้ทิ้งบ้านเช่าที่อยู่กับเขาเด็ดขาด และสัญญาจะกลับมาอยู่กับเธอ กฤษดารีบเดินทางกลับไปหาดวงใจที่เชียงใหม่ทันทีที่สงครามยุติ แต่ต้องพบกับความผิดหวังเศร้าโศกอย่างมาก เมื่อกํานันปานบอกว่าดวงใจตายแล้ว กฤษดาเสียใจแทบเป็นบ้าเพราะตลอดเวลาที่เขาเฝ้าอดทนอดกลั้น ก็เพื่อรอเวลาที่จะได้กลับมาเห็นหน้าดวงใจ แต่โตชิโร่ก็ไม่กลับมา
ดวงใจอยู่บ้านเช่าหลังนั้นจนถูกไล่เพราะไม่มีค่าเช่า แต่เสาวรสก็ได้เจอทองที่โตชิโร่ซ่อนไว้ใต้บ้านมากมาย ทั้งสองคนกลายเป็นเศรษฐีในพริบตา กลายเป็นคุณหทัยทิพย์ และ คุณเสาวรสเจ้าของกิจการค้าขายวัสดุก่อสร้างอย่างที่พ่อเสาวรสเคยทํามา ทําให้เสาวรสพอมีความรู้ทางด้านนี้บ้าง ทั้งสองคนจ้างพนักงานที่มีความรู้ความสามารถเข้ามาช่วยทํางาน ทําให้กิจการเติบโตมั่นคงอย่างรวดเร็ว ชีวิตของดวงใจสุขสบายเกินฝัน ผิดกับกฤษดาที่ต้องติดคุกเพราะไปเข้าพวกกับเพื่อนเก่า แต่ต้องกลายเป็นกบฏทรัพย์สินของเขาก็หมดไป เพราะสมรล้างผลาญจนหมด กฤษดามาสมัครงานเป็นยามที่บริษัทของดวงใจ วันหนึ่งรถที่ดวงใจนั่งมาขับชนยามที่กําลังจะปิดประตูโรงงาน ดวงใจจําได้ว่าเป็นกฤษดา แต่กฤษดาไม่แน่ใจว่าหทัยทิพย์คือ ดวงใจ หญิงที่เขารัก เพราะดวงใจเปลี่ยนไปมากทั้งหน้าตาบุคลิก กฤษดาเจียมตัวกับความต่ําต้อยของตัวเอง ไม่กล้าคิดว่าดวงใจคือหทัยทิพย์ ดวงใจเองก็อายอดีตของตัวเองไม่กล้ายอมรับกับกฤษดาว่าตัวเองคือดวงใจ เสาวรสช่วยตามหาหมอเมตตาที่เลี้ยงดูลูกของดวงใจ แต่หาไม่เจอเพราะหมอเมตตาย้ายไปอยู่เมืองกาญจน์ ลูกสาวของดวงใจที่หมอเมตตาเลี้ยงดูมาอย่างดี เติบโตเป็นสาว เรียนจบปริญญาตรี หมอเมตตาตั้งชื่อให้ลูกของดวงใจว่า นาตยา หมอเมตตารักและตามใจนาตยามาก และบอกนาตยาว่าแม่ตายไปแล้วความรักฝังใจที่มีต่อดวงใจ ทําให้หมอเมตตาไม่ยอมแต่งงานกับใครอีกเลย
นาตยาอยากเข้ามาทํางานกรุงเทพ หมอเมตตาก็ไม่กล้าขัดใจ แต่ให้ รตท. นิทัศน์ ญาติห่างๆ ของหมอ ซึ่งคุ้นเคยกับดวงใจมาตั้งแต่เด็ก ๆ และนิทัศน์ก็เป็นตํารวจอยู่ที่กรุงเทพ เป็นคนดูแลนาตยา หมอเมตตาตั้งมูลนิธิช่วยเหลือคนป่วยยากจน เป็นที่เคารพรักของชาวบ้าน โดยที่หมอเมตตาไม่รู้เลยว่าผู้ที่สนับสนุนมูลนิธิของเขาคือดวงใจ ดวงใจเองก็ไม่รู้ว่าเงินที่เธอบริจาคให้มูลนิธิหมอคนยากที่ต่างจังหวัดเป็น ของหม อเมตตา ดวงใจยินดีจะทําบุญทุกแห่งที่มาขอความช่วยเหลือจากเธอ ถึงจะมีคนพยายามขุดประวัติที่เคยเป็นเมียเช่าญี่ปุ่น แต่ก็มีคนอีกไม่น้อยที่ชื่นชมในความใจบุญของเธอ ดวงใจแต่งตั้งกฤษดา เป็นผู้จัดการแผนกสําคัญในบริษัท โดยมีนาตยาที่มาสมัครงานบริษัทของดวงใจเป็นเลขา ดวงใจยังไม่รู้ว่านาตยาเป็นลูกตัวเอง แต่เริ่มสังเกตุว่ากฤษดาสนิทสนมกับ นาตยาทําให้ยิ่งทุกข์ใจ นาตยาเริ่มคบเพื่อนไม่ดีจนเริ่มติดยา กฤษดากับนิทัศน์เริ่มสังเกตได้ว่า นาตยาคบเพื่อนที่ชื่อทอม เป็นเอเย่นยาเสพติดมี่พ่อเป็นคู่แข่งการค้าของบริษัทหทัยทิพย์ จึงวางแผนกันพานาตยาไปอดยา และหาทางจับกุมทอม กับแก๊งค้ายาให้ถึงต้นตอ
นิทัศน์หลงรักนาตยาจึงพยายามดูแลเอาใจใส่นาตยาอย่างดี ทําให้นาตยาเริ่มเห็นใจนิทัศน์ ที่สารภาพว่าหลงรักนาตยามานานแล้ว เมื่อโดนตํารวจเฝ้าติดตาม ทําให้เถ้าแก่ย้ง กับ ทอม ขาดรายได้จากการค้ายา เถ้าแก่ย้งจึงยื่นข้อเสนอกับหทัยทิพย์ที่จะขา ยขึ้นราคาสินค้าที่รับจากโรงงานหทัยทิพย์ ขอให้หทัยทิพย์บังคับให้ยี่ปั้วรายอื่นๆ ขายสินค้าขึ้นราคาให้เหมือน ๆ กัน เพราะจะทําให้หทัยทิพย์มีกําไรอีกเท่าตัว แต่ หทัยทิพย์ไม่ยอมขึ้นราคาสินค้าตามที่เถ้าแก่ย้งพ่อของทอมต้องการ เพราะเห็นใจคนซื้อรายเล็กรายน้อย
ทําให้เถ้าแก่ย้งขาดทุนเสียหาย จึงมาจับหทัยทิยพ์ไปเรียกค่าไถ่ แต่ที่จริงต้องการฆ่าทั้งหทัยทิพย์และเสาวรส เพราะรู้ว่าเสาวรสเป็นมันสมองในการดําเนินธุรกิจทั้งหมด เสาวรสเอาเงินค่าไถ่ใปให้ โดยมีนิทัศน์ และ กฤษดาคอยช่วยเหลือ เสาวรสปกป้องหทัยทิพย์ถูกทอมยิงตาย ทําให้หทัยทิพย์เสียใจมาก ถึงตอนนี้กฤษดาแน่ใจแล้วว่า หทัยทิพย์ คือ ดวงใจ แต่ในเมื่อเธอไม่ยอมรับ กฤษดาก็ไม่กล้าที่จะพูดความในใจกับเธอ หทัยทิพย์เห็นล็อคเก็ตที่นาตยาห้อยคอทําให้รุ้ว่า นาตยาคือลูกสาวของเธอกับกฤษดา
แต่หทัยทิพย์ก็อายอดีตตัวเองไม่กล้าบอกกับนาตยาว่าตัวเองเป็นแม่ ท่ามกลางความสับสนซึ่งอันที่จริงหทัยทิพย์ควรจะมีความสุขกับคนที่ตัวเองรัก ได้ แล้ว หทัยทิพย์กลับหนีทุกคนไปเชียงใหม่ โดยทิ้งหลักฐานบอกความจริงทุกอย่างให้ทุกคนรู้พร้อมคําขอโทษ และคําลา หมอเมตตาได้เล่าเรื่องของดวงใจที่พยายามตามหาเขาจนตัวเองลําบากแค่ไหน ก็ยอมทนให้กฤษดารู้ และบอกนาตยาถึงความจําเป็นที่ดวงใจต้องฝากลูกไว้กับเขา และขอโทษที่ต้องปิดบัง ดวงใจกลับไปใช้ชีวิตเงียบเหงาที่บ้านของเธอที่เชียงใหม่ ซี่งบัดนี้ทุกคนที่นั่นยังรอคอยเธอ ถึงจะสงบสุขแต่ก็เศร้าโศกถึงคนที่รักจนจิตใจย่ําแย่ เฝ้าแต่โทษตัวเองที่ต้องเป็นหญิงชั่วมากชายเพราะชะตากรรม แต่กฤษดาเข้าใจเขามาตามหาดวงใจ และยืนยันในรักแท้ที่มีต่อเธอ ในที่สุดดวงใจก็ได้พบความสุขที่แท้จริงของชีวิต กับ สามี และ ลูกที่เธอรักและรอคอยมาตลอดชีวิต

ตัวละครใน “แหวนทองเหลือง”
ร้อยเอก กฤษฏา ดํารงธรรม ชายชาติทหารผู้รักชาติยิ่งชีพ จิตใจเข้มแข็ง มั่นคง
ดวงใจ หรือ หทัยทิพย์ สาวชาวเหนือสวยอ่อนหวาน แต่ไม่ยอมใคร หมอเมตตาพ่อพระใจดี อุทิศตัวเพื่อสังคม
โตชิโร่ นายทหารญี่ปุ่นจิตใจดี แต่มีวินัยกับกองทัพ
เสาวรส เพื่อนรุ่นพี่ของดวงใจ ฉลาด ปากไว รักดวงใจมากจนยอมตายแทนได้
กํานันปาน พ่อดวงใจ นิสัยดุดัน แต่ยอมกลับตัวเป็นคนดี เพราะพ่อกฤษฎา
รักเทิดทูนครอบครัวกฤษฏามากกว่าตัว เอง
หนานอุย เพื่อนของดวงใจตั้งแต่เด็ก หลงรักดวงใจมาก รูปร่างอ้วนป้อม
แสงธรรม เพื่อนรักกฤษฎาตั้งแต่เด็ก ใจเย็น ใจดี ถนัดการใช้ปืนมาก
ป่านแก้ว น้องสาวแสงธรรม เอาแต่ใจ ถือดี หลงรักกฤษฏาต้องการเอาชนะดวงใจทุ กอย่าง
พระยาดํารง พ่อของกฤษฎา ซื่อตรง รักชาติ เคร่งครัดในงาน แต่มีจิตใจเมตตาธรรม
สมร เมียบ่าวของพระยาดํารง เคยเป็นช่างผม งกและก้าวร้าว ถนัดยั่วยวนกล้าได้กล้าเสีย
เจ้าคุณสุริยัน เพื่อนของพระยาดํารง รักสงบ แต่พอมีสงครามก็พยายามช่วยประเทศ ทุกอย่าง
สายคํา ลูกพี่ลูกน้องของดวงใจ รักและ ตามใจดวงใจทุกอย่าง บัวแก้ว พี่สาวสายคํา เป็นคนที่กํานันปานไว้ใจให้ดูแลทุกอย่ างในบ้าน ช่างหงุดหงิด เอาเรื่อง แต่เป็นคนดี
นาตยา ลูกสาวดวงใจ มีปัญหาแต่เด็กเพราะไม่มีแม่ จึงขาดความอบอุ่น ทําให้เป็นคนกระด้าง
ร.ต.ท.นิทัศน์ หลานห่าง ๆ ของหมอเมตตา หลงรักนาตยาตั้งแต่เด็ก แต่ไม่กล้าบอกรัก
แม่หมอเมตตา ใจเย็น ใจดี อยากได้ดวงใจเป็นลูกสะใภ้
ช้อย แม่เล้าเจ้าของซ่อง
เปี๊ยก กับ ทัต แมงดาประจําซ่องของช้อย
ยายประคอง แม่ค้าข้าวแกง ผู้มีฝีมือลือลั่นเรื่องห่อหมก
พ่อ-แม่ หนานอุยชาวบ้านฐานะดีของแม่ริม มีกิจการค้าไม้
ยายเหม็น หญิงแก่เจ้าเล่ห์ สนิทกับบ้านหนานอุย
หลวงเณติณัฐ ทนายความของ พระยาดํารง ซื่อสัตย์ จริงใจ
พนม และ สุวัฒน์ หนุ่มสังคมเพื่อนกฤฎดา นิสัยดี แต่ยังติดความหรูหรา
มณี เพื่อนของกฤษฎา ทําตัวเป็นลูกน้องปิ่นแก้ว คอยแกล้ง ดวงใจ
เดโกะ ลูกน้องของโตชิโร่ คอยดูแลโตชิโร่ และ ดวงใจ
หัวหน้าหน่วยเสรีไทยภาคเหนือ สหายเบน หรือ ศักดิ์ชัย คอยดูแลกฤษฏา
พิธี พนักงานอาวุโส ในบริษัทของหทัยทิพย์ พูดมาก แต่มีน้ําใจ
ทอม ลูกชายเถ้าแก่หยง เสเพล ติดยา และขายยา วันๆ คิดแต่เรื่องเลวอย่างเดียว
เถ้าแก่หยง พ่อค้าเห็นแก่เงิน ทําทุกอย่างแสวงอํานาจเพื่อผลประโยช น์ตัวเอง โดยไม่คํานึงถึงมนุษยธรรม
ก่ํา และ ม้ง ลูกน้องคนสนิทกํานันปาน (มีจนถึงแก่ ต้องแต่งแก่ได้)
เต่า และ หนานแก้ว ลูกของก่ํา และ ม้ง เป็นลูกไล่ของดวงใจ

นอกจากนั้น มีผู้แสดง สมทบตามที่ต่าง ๆ ชาวบ้านทางเหนือ คนงานรถไฟ
ผัวเมียชาวป่าที่ช่วยดวงใจโดนเสือกัดตาย ทหารญี่ปุ่น ผู้หญิงในซ่อง
คนเที่ยวซ่อง พนักงานบริษัทหทัยทิพย์
กลุ่มเพื่อนของทอม...หน่วยเสรีไทย
และ กฤษดา ตอนเด็ก , ดวงใจ ตอนเด็ก , แสงธรรม ตอนเด็ก และ ปิ่นแก้ว ตอนเด็ก

ออกอากศ : 2014

บทประพันธ์ : พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ
บทโทรทัศน์ : 
กำกับการแสดง : จิระวดี ดิศรางกูร ณ อยุธยา
อำนวยการสร้าง : ช่อง 8 ในเครืออาร์เอส
ผลิตโดย : บริษัท ศรีคำรุ้ง โปรดักชั่น จำกัด